Trybunał Sprawiedliwości Unii Europejskiej wydał 15 czerwca korzystne orzeczenie dotyczące zabezpieczenia kredytu w Getin Noble Bank, ale mające znaczenie dla wszystkich frankowiczów.
TSUE uznał, że nie można odmówić zabezpieczenia, jeśli jest to konieczne dla zachowania pełnej skuteczności orzeczenia.
Zabezpieczenie jest możliwe
Dyrektywa Rady 93/13/EWG z 5 kwietnia 1993 r. w sprawie nieuczciwych warunków w umowach konsumenckich sprzeciwia się wykładni przepisów oraz orzecznictwu sądów krajowych, które wyłączają możliwość udzielenia zabezpieczenia powództwa konsumenta przeciwko bankowi poprzez zawieszenie wykonywania umowy – uznał TSUE
Oznacza to, że przepisy ustawy o Bankowym Funduszu Gwarancyjnym, zakazujące wszczynania nowych postępowań zabezpieczających przeciwko Getin Noble Bank zostały w praktyce wyeliminowane w stosunku do konsumentów, którzy potrzebują ochrony przed nieuczciwymi warunkami umów. Zatem nie można odmówić zabezpieczenia, jeśli jest to konieczne dla zachowania pełnej skuteczności orzeczenia.
Konsument musi mieć ochronę przed skutkami nieuczciwych warunków umowy
W uzasadnieniu orzeczenia TSUE stwierdził, że co do środków tymczasowych wnioskowanych w celu dochodzenia praw wynikających z dyrektywy 93/13, Trybunał mógł uznać, że dyrektywa ta stoi na przeszkodzie uregulowaniu krajowemu, które nie pozwala sądowi rozpoznającemu sprawę na zarządzenie środków tymczasowych, takich jak zawieszenie postępowania egzekucyjnego, w sytuacji gdy zarządzenie takich środków jest konieczne do zagwarantowania pełnej skuteczności jego ostatecznego orzeczenia, ponieważ przepisy te mogą naruszać skuteczność ochrony zamierzonej przez wspomnianą dyrektywę.
Trybunał przypomniał, że miał już okazję wyjaśnić, że potrzeba zarządzenia takiego środka może ujawnić się między innymi wówczas, gdy istnieje ryzyko, że przez cały czas trwania postępowania sądowego, który może okazać się znacząco długi, konsument będzie płacić raty w kwocie wyższej niż ta, która byłaby faktycznie należna, gdyby zakwestionowany warunek został usunięty.
W związku z tym ochrona zagwarantowana konsumentom przez dyrektywę 93/13, a w szczególności przez jej art. 6 ust. 1 i art. 7 ust. 1, wymaga, aby sąd krajowy miał możliwość zarządzenia odpowiedniego środka tymczasowego, jeżeli jest to konieczne dla zapewnienia pełnej skuteczności przyszłego orzeczenia w odniesieniu do nieuczciwego charakteru warunków umownych.
Zawieszenie spłat może zapewnić skuteczność przyszłego orzeczenia
Trybunał podkreślił, że kodeks postępowania cywilnego pozwala polskiemu sądowi, przed którym toczy się postępowanie w sprawie stwierdzenia nieważności umowy ze względu na nieuczciwy charakter zawartego w niej warunku umownego, na zarządzenie środków tymczasowych, tj. zabezpieczenia powództwa. Jak się okazuję do tej pory część polskich sądów oddalała wnioski o zastosowanie środka tymczasowego.
W konsekwencji, jeżeli sąd orzekający o nieuczciwym charakterze postanowień umowy kredytu frankowego stwierdzi, że w następstwie usunięcia tego postanowienia umowa ta nie może już obiektywnie wykonana i że należy zwrócić zainteresowanemu konsumentowi kwoty, które nienależnie zapłacił on na podstawie tej umowy, oddalenie wniosku o zastosowanie środka tymczasowego uczyniłoby przynajmniej w części nieskutecznym ostateczne orzeczenie co do istoty sprawy.
Zdaniem TSUE takie prawomocne orzeczenie nie prowadziłoby bowiem do przywrócenia sytuacji prawnej i faktycznej, w jakiej znajdowałby się konsument w przypadku braku tego postanowienia. W takich okolicznościach zastosowanie środka tymczasowego mającego na celu zawieszenie spłaty rat miesięcznych należnych z tytułu umowy kredytu, która może zostać unieważniona ze względu na zawarte w niej nieuczciwe postanowienia, może być konieczne dla zapewnienia pełnej skuteczności przyszłego orzeczenia, a tym samym skuteczności ochrony zapewnionej przez dyrektywę 93/13.